Trong một chuyến công tác trên Vịnh Bái Tử Long, chúng tôi được một người bạn ngoài đảo thiết đãi món canh cá rìa nấu theo kiểu “thuyền chài’’. Cách nấu này rất đơn giản mà lại thơm ngon, lạ miệng khiến chúng tôi nhớ mãi.
Để có món canh cá rìa ngon cần nguyên liệu tươi, sống.
Nguyên liệu nấu món này là cái rìa và vài gia vị đơn giản. Cá rìa (nhiều nơi gọi là cá dìa) là giống cá phổ biến ở các vùng biển Quảng Ninh. Đây là loại cá da trơn, thân dẹt, da màu nâu xám, vây sắc, thường sống thành đàn.
Giải đáp thắc mắc về tên gọi cá rìa, những ngư dân ở đây cho biết có lẽ tên gọi đó xuất phát từ tập quán sinh hoạt, ăn uống của chúng. Cá rìa biển thường tìm thức ăn ở các rìa bãi đá, ven bờ hoặc gần các khu vực làng chài, tàu thuyền đậu nhiều.
Theo anh Nguyễn Văn Quyết, ngư dân ở xã đảo Bản Sen, người thường đánh bắt cá trên Vịnh Bái Tử Long: Cá rìa có thể có quanh năm nhưng nhiều và béo nhất là vào mùa hè. Đặc biệt, giai đoạn giữa tháng 4 và tháng 5, là thời điểm có nhiều và cá vào giai đoạn trưởng thành, đẻ trứng nên rất béo, thịt săn chắc. Đánh bắt và chế biến cá trong giai đoạn này là tuyệt nhất.
Cá rìa nấu với cà chua, hành, thì là.
Cá rìa có thể đánh bắt bằng lưới hoặc câu khá dễ bởi giống này phàm ăn. Để chế biến món canh cá rìa thuyền chài, yêu cầu bắt buộc là cá rìa phải tươi, còn sống. Cá được đánh hoặc câu lên, mổ bụng, bỏ mang, đặc biệt là phải làm sạch ruột, bởi cá rìa ăn tạp ruột bẩn, đắng và nhiều sạn. Trong khi làm cá phải hết sức lưu ý gai vây, nếu bị cắm vào da thịt sẽ rất buốt.
Làm cá xong, rửa sạch rồi để ráo nước. Cẩn thận hơn bạn có thể pha chút dấm loãng rửa cho hết tanh. Chia sẻ bí quyết chọn nguyên liệu, chế biến món cá, anh Nguyễn Văn Quyết, cho biết: “Canh cá rìa nấu rất đơn giản. Ngoài nguyên liệu tươi, bạn nên chọn những con cá tròn lẳn, dày mình, to khoảng 3-4 ngón tay là ngon nhất. Nước nấu chỉ cần thả vài lát bứa chua hoặc me, đun sôi rồi thả cá rìa vào. Nhiều nơi còn cho vài lát cà chua, ít hành và thì là cho thêm vị”.
“Khi chế biến, không nên đun quá kỹ, cá rìa sẽ xơ thịt, mất ngon. Đun tới lúc mắt cá lồi ra là chín. Khi ăn, múc canh cá ra, lấy chanh vắt vào bát, tạo vị chua tự nhiên. Không để hạt, dầu ở vỏ rớt vào bát sẽ gây đắng canh” anh Quyết cho biết thêm.
Cá rìa vừa chín tới, gắp bỏ ra đĩa. Thịt cá trắng, ngọt, bùi ngấm vị chua và mùi thơm của chanh, chấm với mắm ớt là tuyệt nhất. Ngon nhất có lẽ là uống bát nước canh cá rìa ngọt, nóng hổi hòa với vị chua, thơm của chanh. Có dịp bạn nên thử món canh cá dân dã mà thơm ngon này hoặc có thể tự chế biến.
Hà Phong